Metropolia Poznań - Wspólnie tworzymy rozwiązania




2020-07-15

Odważ się na zdrowie – program metaboliczny dla mieszkańców Metropolii



Zajęcia i konsultacje, które pomogą mieszkańcom w walce z nadwagą, ruszą jesienią na terenie Metropolii Poznań. Program „Odważ się na zdrowie” jest skierowany do osób w wieku co najmniej 45 lat – do kobiet przed 60. urodzinami i mężczyzn, którzy nie ukończyli 65. roku życia.
Realizacja programu zacznie się od badań przesiewowych. Każdy może sprawdzić czy program metaboliczny jest skierowany do niego. Podstawowym kryterium jest poziom BMI (ang. Body Mass Index – indeks masy ciała). Wskaźnik można wyliczyć według wzoru
BMI = masa ciała : (wzrost)2
gdzie masa ciała jest wyrażona w kilogramach (np. 62,5), a wzrost w metrach (np. 1,67). Według Światowej Organizacji Zdrowia dla osób dorosłych BMI jest określane jako prawidłowe przy poziomie pomiędzy 18,5 a 24,99. BMI od 25 do 29,99 wskazuje na nadwagę. Natomiast otyłość jest definiowana przy BMI powyżej 30 (otyłość I stopnia – 30-34,99, II stopnia – 35-39,99, III stopnia – równe 40 i wyższe). Osoby odpowiedzialne w Metropolii za realizację projektu pomogą prawidłowo wyliczyć poziom BMI, przedstawią szczegóły programu i poinformują o początku zajęć. Kontakt:
E-mail: odwazsie@metropoliapoznan.pl
Tel.: 530 811 000
Udział w „Odważ się na zdrowie” jest bezpłatny. Do programu zostaną zakwalifikowane osoby, które mieszkają lub pracują na terenie samorządów tworzących Stowarzyszenie Metropolia Poznań - w Poznaniu, powiecie poznańskim, gminie Szamotuły, Oborniki, Skoki lub Śrem.
Uczestnicy projektu uzyskają półroczne wsparcie dietetyka, trenera i psychologa. Dzięki temu będą mogli zmienić swoje nawyki żywieniowe tak, by poprawić indeks masy ciała. Dietę uzupełni zestaw ćwiczeń przygotowany przez specjalistów i dopasowany do konkretnych osób. Psycholog pomoże wytrwać w realizacji zaleceń żywieniowych i treningowych. W związku z obecną sytuacją pandemiczną przynajmniej część zajęć będzie odbywała się zdalnie oraz w terenie.

Autorem regionalnego programu zdrowotnego „Odważ się na zdrowie – program metaboliczny dla mieszkańców Wielkopolski” jest Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego. Program jest finansowany ze środków i na zasadach określonych dla Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Na jego realizację w Wielkopolsce przeznaczono środki Europejskiego Funduszu Społecznego w wysokości 14 025 000 PLN (85%). Pozostałe 15% będzie finansowane ze środków Budżetu Państwa oraz wkładu własnego beneficjentów. Dla części realizowanej na terenie Metropolii wkład własny Stowarzyszenia Metropolia Poznań wyniesie 261 566 zł.

Punktem wyjścia do koncepcji tego programu zdrowotnego jest fakt, że jednym z najbardziej rozpowszechnionych obecnie problemów związanych ze stylem życia jest nadmierna masa ciała. Marc Lalonde, kanadyjski minister zdrowia ogłosił koncepcję pól zdrowia, wskazując na siłę oddziaływania różnych czynników. Według powyższego w 50% to styl życia ma największy wpływ na zdrowie człowieka, a składa się na niego: aktywność fizyczna, sposób odżywiania, umiejętność radzenia sobie ze stresem, stosowanie używek – alkohol, nikotyna, środki psychoaktywne, zachowania seksualne. To wskazuje jak wielu chorobom można wcześniej zapobiec poprzez: wprowadzenie zdrowych nawyków żywieniowych oraz aktywności fizycznej jako tych działań, na które człowiek ma bezpośredni wpływ. Zaburzenia metaboliczne, na które składają się otyłość, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i dyslipidemia wynikają z insulinooporności i wpływają na siebie nawzajem. Stanowią najistotniejsze czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, które są główną przyczyną zgonów. Zjawisko zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny wynika przede wszystkim ze stylu życia. Mała aktywność fizyczna oraz niezdrowa dieta i nałogi są przyczyną otyłości oraz zaburzeń gospodarki lipidowej i węglowodanowej. Eksperci szacują, że takie problemy może mieć nawet 60% populacji.
Otyłość stanowi ogromny problem epidemiologiczny na świecie i jest traktowana jako odrębna jednostka chorobowa. Stanowi też trzeci, po nadciśnieniu tętniczym i paleniu tytoniu, czynnik ryzyka innych chorób. Nadwaga, choć nie jest zaliczana do jednostki chorobowej, może spowodować z kolei szereg zaburzeń w organizmie, a przede wszystkim doprowadzić do powstania otyłości. Zarówno nadwaga, jak i otyłość, mogą powodować wiele problemów zdrowotnych, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby układu krążenia, choroby układu mięśniowo-szkieletowego, problemy ze snem, a nawet niektóre nowotwory, np. rak piersi i rak jelita grubego. Może również przyczynić się do złego stanu zdrowia psychicznego, poprzez zaburzenia odżywiania i zaburzenia depresyjne. Ponadto, otyłość wymaga większych nakładów na opiekę zdrowotną, niekiedy wpływa również na ograniczenie zdolności do pracy.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 2014 roku problem nadmiernej masy ciała dotyczył 1,9 mld, a otyłości - 600 mln osób dorosłych na świecie. Liczba osób z otyłością wzrosła znacząco w ciągu ostatnich 30 lat. W roku 1980 otyłość występowała u 5% mężczyzn i 8% kobiet, a w roku 2014 już u 11% mężczyzn i 15% kobiet. Każdego roku co najmniej 2,8 mln osób na świecie umiera w wyniku powikłań otyłości. Badania pokazują, że chociaż rozpowszechnienie otyłości w różnym stopniu dotyczy poszczególnych regionów świata, liczba osób z nadwagą i otyłych generalnie wzrasta. Dane epidemiologiczne wskazują, iż szczególnie narażone są populacje w obu Amerykach, gdzie nadwaga i otyłość występowała u 61% dorosłych, a sama otyłość u 27%. Analiza danych z 2014 roku przeprowadzona przez WHO wykazała, że 69,6% populacji dorosłej ma nadmierną masę ciała, natomiast u 35% stwierdzono otyłość. Otyłość staje się coraz bardziej powszechna w wielu państwach europejskich, najszybciej jej poziom rośnie w grupach ludności o niskim statusie społeczno-ekonomicznym, szczególnie w przypadku kobiet. Ponadto otyłość kobiet, zwłaszcza w okresie ciąży, przyczynia się do zwiększenia ryzyka zdrowotnego dzieci i pogłębiania nierówności zdrowotnych z pokolenia na pokolenie. Według WHO w Regionie Europejskim liczba osób z nadmierną masą ciała jest trzykrotnie większa niż 20 lat temu. Obecnie ponad 50% mieszkańców ma nadwagę, a u 25% rozpoznano otyłość. Według danych zawartych w raporcie WHO z 2014 roku największa częstość nadwagi i otyłość w Europie występuje w takich państwach jak: Andora (71,2%), Malta (67,6%), Republika Czeska (67,2%), Wielka Brytania (66,7%), Hiszpania (65,6%). Wśród osób powyżej 18 roku życia nadmierna masa ciała występowała u 63,7% mężczyźni 56,2% kobiet, a otyłych odpowiednio 22,1% i 24,6% (WHO, 2014). Obecnie, w większości krajów od 30% do 80% dorosłych ma nadwagę. Na podstawie dostępnych danych można stwierdzić, że liczba osób z nadwagą w poszczególnych krajach regionu waha się od 28% mężczyzn w Uzbekistanie do 66% w Irlandii. Liczba stwierdzonych przypadków otyłości mieści się w przedziale pomiędzy 13% (Portugalia) a 23% (Finlandia).
Światowa Organizacja Zdrowia i Komisja Wspólnot Europejskich podejmują szereg inicjatyw, których celem jest zwalczanie otyłości i odwrócenie niekorzystnego trendu wzrostu jej rozpowszechnienia. Inicjatywy te zostały przedstawione m.in. w Globalnej Strategii dotyczącej Żywienia, Aktywności Fizycznej i Zdrowia, Europejskiej Karcie Walki z Otyłością oraz Białej Księdze Komisji Europejskiej: Strategia dla Europy w sprawie zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością. W rezolucji Parlamentu Europejskiego „W sprawie białej księgi na temat zagadnień zdrowotnych związanych z odżywianiem, nadwagą i otyłością” (2007/2285(INI) z dnia 25 września 2008 r. stwierdzono, że nadwaga, otyłość i choroby związane z nieprawidłowym odżywianiem stanowią jedną z głównych przyczyn umieralności i chorób w Europie. Zgodnie z Białą Księga działania wspólnotowe powinny stanowić wsparcie dla działań państw członkowskich, a działania te muszą być skutecznie monitorowane. Dlatego też Komisja Europejska w 2007 roku powołała Grupę Roboczą Wysokiego Szczebla ds. odżywiania i aktywności fizycznej, która podczas regularnych spotkań określa priorytety i monitoruje postępy we wdrażaniu strategii w państwach członkowskich. Częstotliwość występowania nadwagi i otyłości w państwach rozwiniętych, w tym w Polsce, stale wzrasta i jest obecnie jednym z najpowszechniej występujących związanych ze stylem życia, problemów zdrowotnych14. Problem wzrostu epidemiologii otyłości dotyczy również krajów o średnim bądź niskim dochodzie narodowym, w których odnotowywany jest przede wszystkim w środowisku miejskim. Zwiększająca się częstość występowania nadwagi i otyłości jest także niekorzystna z ekonomicznego punktu widzenia. Szacuje się, że koszty opieki zdrowotnej u osób z nadwagą i otyłością są o 44% wyższe niż u osób z prawidłową masą ciała. Na podstawie danych dla różnych krajów stwierdzono, że koszty bezpośrednie związane z otyłością, w zależności od kraju, pochłaniają od 1 do 10% pieniędzy wydawanych na ochronę zdrowia. Niekorzystna z ekonomicznego punktu widzenia jest również rosnąca liczba otyłych pracowników. Osoby otyłe nie są w stanie wykonywać niektórych prac np.: wymagających większego wysiłku bądź sprawności. Otyłość wiąże się ze zwiększoną niezdolnością do pracy i absencją. Czynniki te wpływają na obniżenie produktywności i zysku przedsiębiorstwa, stwarzają też konieczność wypłaty zasiłków chorobowych12. W Polsce ponad połowa ludności dorosłej ma nadmierną masę ciała, a odsetek osób z nadwagą i otyłością wynosi około 49,55%. Wyniki koordynowanych przez Instytut Żywności i Żywienia ogólnopolskich badań chorych w szpitalach wskazują, że choroby związane przyczynowo z nadwagą i otyłością są prawdopodobnie odpowiedzialne za 25% hospitalizacji (co w skali kraju odpowiada za około1,5 mln przyjęć do szpitala). W Polsce działania w tym zakresie związane były przede wszystkim z realizacją Narodowego Programu Zapobiegania Nadwadze i Otyłości oraz Przewlekłym Chorobom Niezakaźnym poprzez Poprawę Żywienia i Aktywności Fizycznej POL-HEALTH w latach 2007-2011. Według wyników Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia (EHIS) w 2014 r. osoby z nadwagą i osoby otyłe w Polsce stanowiły odpowiednio 36,6% i 16,7% populacji osób w wieku 15 lat i więcej, czyli łącznie 53,3%. Było to powyżej średniej dla 28 krajów Unii Europejskiej wynoszącej 34,8% osób z nadwagą oraz 15,4% otyłych. Skala występowania nadwagi i otyłości w krajach UE była wyraźnie zróżnicowana i wynosiła w przypadku nadwagi od 30,8% we Francji do 44,8% w Rumuni, a otyłości od 9,1% w Rumunii do 25,2% na Malcie. Problem nadmiernej masy ciała w Polsce dotyczył częściej mężczyzn (44% nadwaga i 18,1% otyłość) niż kobiet (odpowiednio 30,1% i 15,6%), (porównanie tab. 1). Podobnie było w 28 krajach UE. Odsetek osób z nadwagą i otyłych stale rośnie. W Polsce w 1996 r. wynosił 27,7%, w 2004 r. wzrósł do 29,6%, a w 2009 osiągnął już 53%. Wzrost odnotowano również w innych krajach UE. Między rokiem 2008 i 2014 udział osób otyłych wzrósł wśród 24 krajów UE o 1,5 punktu procentowego (pkt proc.).

W 2014 roku w województwie wielkopolskim odnotowano 967 hospitalizacji z powodu rozpoznań zakwalifikowanych jako otyłość, co stanowiło 13,04% wszystkich hospitalizacji z powodu rozpoznań, które zakwalifikowano do grupy choroby metaboliczne. Liczba hospitalizacji na 100 tys. mieszkańców wyniosła 34,48 i była to 10. największa wartość wśród województw. Należy zauważyć, iż wyraźne zwiększenie zachorowalności na cukrzycę (jest to jedna z podstawowych chorób, której czynnikiem ryzyka jest nadmierna masa ciała) można zaobserwować w wieku 55-64 lat. Okres, w którym należy wzmóc działania profilaktyczne, zapobiegawcze i edukacyjne aby skutecznie zapobiegać wystąpieniu chorób cywilizacyjnych spowodowanych nadmierną masą ciała powinien nastąpić dużo wcześniej. W związku z powyższym wsparcie w ramach programu ukierunkowane zostało dla osób w wieku ok. 45-64 lata. Powyższe jest również zgodne z zaleceniami (wiek 45 plus ustalono jako czynnik ryzyka) Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego.
W populacji Wielkopolski problem nadwagi/otyłości kształtuje się na poziomie ok. 52,95%. W związku z powyższym istotne jest podnoszenie świadomości społecznej na temat prawidłowego żywienia z dostarczeniem narzędzi, które umożliwią ich zastosowanie, badań profilaktycznych i reagowania na niepokojące/nieznane objawy chorobowe. Powikłania nieleczonej otyłości mają najczęściej poważne skutki zdrowotne. Nadmierna masa ciała obciąża stawy, kręgosłup, powoduje wady postawy i stanowi przyczynę dolegliwości bólowych. Wiele badań naukowych potwierdziło jednoznacznie, że osoby otyłe wielokrotnie częściej chorują na cukrzycę, choroby układu krążenia i układu kostno-stawowego, a także na nowotwory.
Realizacja Programu „Odważ się na zdrowie” stwarza możliwość poprawy stanu zdrowia populacji Wielkopolski poprzez aktywną edukację i inicjatywy na rzecz zdrowego stylu życia. Program wpisuje się w działania Strategii Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku w obszarze zdrowia jak i priorytety zdrowotne, zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2009 roku w sprawie priorytetów zdrowotnych.

Załączniki:
Animacja odwaz sie na zdrowie 13 lipca 2020 dluższe.mp4 [10.69 MB]


Tagi:
rekrutacja, Rodzina i zdrowie, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, zdrowie